ماه: سپتامبر 2009

چند روز پیش فصل دوم کتاب «The Human Story» را به پایان رساندم. تمرکز این فصل بر روی محل شروع تمدن انسان‌ها است که اطراف رودخانه‌هاست. در این فصل به بررسی دو تمدن بزرگ سومریان و مصریان پرداخته شده است که چگونه مصریان برای اولین بار در تاریخ بشر رسم‌الخط را ابداع کرده‌اند و سپس سومریان با تغییراتی به استفاده از آن پرداختند. برای نمونه به تصویر زیر نگاه کنید:

ردیف اول: در رسم‌الخط سومریان، زنان به صورت مثلثی که یک خط داخل آن است، نشان داده می‌شدند و علت این انتخاب هم به شکل آلت تناسلی زنان برمی‌گردد که تداعی کننده‌ی آن برای سومریان بوده است!

ردیف دوم: سه نیم‌دایره در رسم‌الخط سومریان نشان‌دهنده‌ی کوه بوده است.

ردیف سوم: اما جالب‌ترین رسم‌الخط سومریان شکل ردیف سوم است که نشان‌دهنده‌ی «زنان بَرده» بوده است، اما علت این ترکیب دو شکل قبل چیست؟ سومریان برده‌های زن را از کوه‌های سمت شرق سرزمین‌شان می‌آوردند و به همین دلیل این کار باعث شد تا اینگونه برده‌های را در رسم‌الخط خود نشان بدهند.

شکل‌های ستون‌های بعدی هم تغییر رسم‌الخط هر کدام از نشان‌ها بوده است که به مرور زمان صورت می‌گرفته است.

اما سیستم قضایی مصریان در نوع خودش بسیار جالب بوده است و می‌توان از آن به عنوان سیستمی کاملا عدالت‌خواه نام برد. براساس داستانی که در فصل دوم «The Human Story» آمده است، بر سر زمینی در مصر، درگیری بین دو خانواده بوده است که بعد از کش و قوس‌های فراوان و دادخواهی‌های طرفین، یکی از طرفین برنده می‌شود، اما نکته‌ی جالب این است که وقتی من این داستان را می‌خواندم، به یاد دادگاه‌های امروز در دنیا افتادم که به افراد فرصت دادخواهی و تجدید نظر می‌دهند. برای همین می‌توان گفت، سیستم قضایی مصر در زمان خودش، سیستمی بی‌همتا بوده است.

مدتی قبل آرش کمانگیر کتابی با نام «The Human Story» را در وبلاگش معرفی کرد و تعریف و تمجیدهایی که آرش عزیز از این کتاب کرد، باعث شد که من هم این کتاب را بخرم. در این چند روز فصل اول این کتاب به نام «We fill the earth (ما زمین را پُر کردیم)» را خواندم که خلاصه‌ای از آن را در این مطلب می‌نویسم.

در این فصل به طور کلی روش مهاجرت انسان‌ها در سال‌های اولیه‌ی حیاتش بر روی زمین مورد بررسی قرار می‌گیرد.

بشر برای اولین بار در آفریقا پا بر روی زمین گذاشته و سپس به اروپا و آسیا مهاجرت کرده است. اما در مورد مهاجرت انسان به استرالیا به دلیل وجود آب‌های آزاد، سوالاتی وجود دارد که پاسخ دقیقی برای آنها تا کنونن پیدا نشده است و مهمترین سوال این است که انسان چگونه توانسته بدون هیچ امکاناتی و در مقابل آبهای بی‌کران خودش را به جزیره‌ای مانند استرالیا برساند؟! اما حدس‌ها بر این اساس است که طوفان‌های دریایی به صورت اتفاقی انسان را به استرالیا رسانده است؛ ولی با این فرض باز هم هنوز معلوم نیست که چرا انسان چنین خطری را پذیرفته است که خودش را وارد آب‌هایی ناشناخته کند که نمی‌دانسته وی را به کجا می‌برد و در ضمن از کجا می‌دانسته که مقصدی در میان خواهد بود؟!

در مورد مهاجرت انسان به آمریکا هم دو نظریه وجود دارد که نظریه‌ی اول می‌گوید انسان از طریق سیبری وارد آمریکای شمالی شده است و سپس به آمریکا جنوبی رفته است که نظریه‌ای قدیمی است. اما در نظریه‌ای دیگر حرف‌های گوناگونی وجود دارد که می‌گوید انسان از طریق آسیای جنوب شرقی، ژاپن و آلاسکا خودش را به آمریکا رسانده است.

این خلاصه‌ای از فصل اول «داستان انسان» بود و در مطالب بعدی خلاصه‌ی فصل‌های دیگر این کتاب را خواهم نوشت.